कुपोषण आजही देशातील अनेक राज्यात कुपोषण डोकं वर काढतो आहे. कुपोषण म्हणजे कोणता आजार नसून नवजात बालकांना पोषक आहाराची कमकरता भासने होय एखाद्या व्यक्तीस ऊर्जा किंवा पोषक अन्नद्रव्ये कमी होणे , नवजात बालकास अंगावरील दूध पाजणे बंद होणे, जीवनसत्वाची कम करता असे अनेक कुपोषणाचे लक्षण दिसून येतात म्हणून (WHO) या जागतिक आरोग्य संघटनेकडून वारंवार पाठपुरावा करण्यात येतो.
कुपोषण म्हणजे एखाद्या व्यक्तीच्या आहारामध्ये प्रथिने, जीवनसत्त्वे आणि खनिजे यासारख्या आवश्यक पोषक तत्वांचा अभाव, ज्यामुळे आरोग्याच्या अनेक समस्या उद्भवतात. कुपोषणाचे अनेक प्रकार आहेत.
- . कुपोषण ( स्टंटिंग, कमी वजन)
- अतिपोषण (लठ्ठपणा)
- सूक्ष्म अन्नद्रव्यांची कमतरता (उदा. लोह, व्हिटॅमिन ए, आयोडीन)
- कुपोषणाचे गंभीर परिणाम होऊ शकतात.
- मकुवत रोगप्रतिकार प्रणाली
खराब शारीरिक वाढ आणि विकास
- आजार आणि संक्रमणाचा धोका वाढतो
- दृष्टीदोष संज्ञानात्मक कार्य आणि मानसिक आरोग्य
- कुपोषणाला संबोधित करण्यासाठी एक व्यापक दृष्टीकोन आवश्यक आहे ज्यामध्ये हे समाविष्ट आहे:
- पोषक-दाट पदार्थांमध्ये प्रवेश
योग्य पोषण शिक्षण
कुपोषणावर मात करण्यासाठी बहुआयामी दृष्टीकोन आवश्यक आहे ज्यामध्ये हे समाविष्ट आहे:
1. पौष्टिक दाट आहारः समतोल आहार घेणे ज्यामध्ये फळे, भाज्या, संपूर्ण धान्य, पातळ प्रथिने आणि निरोगी चरबी यासारख्या विविध प्रकारच्या संपूर्ण पदार्थांचा समावेश आहे.
2. पुरेसे हायड्रेशनः पुरेसे स्वच्छ पाणी पिणे आणि साखरयुक्त पेये मर्यादित करणे.
3. पोषण शिक्षणः योग्य पोषण आणि जेवण नियोजन शिकणे.
4. हेल्थकेअर समर्थनः अंतर्निहित परिस्थितींचे मार्गदर्शन आणि उपचारांसाठी आरोग्यसेवा व्यावसायिकांचा सल्ला घेणे.
5. अन्न सुरक्षाः अन्न सहाय्य कार्यक्रम किंवा शाश्वत कृषी उपक्रम यासारख्या विश्वसनीय अन्न स्रोतांपर्यंत प्रवेश सुनिश्चित करणे.
6. मूळ कारणे संबोधित करणे: गॅस्ट्रोइंटेस्टाइनल डिसऑर्डर,
संक्रमण किंवा मानसिक आरोग्य समस्या यासारख्या परिस्थितीचे व्यवस्थापन करणे जे कुपोषणास कारणीभूत ठरू शकतात.
7. सप्लिमेंटेशनः आरोग्यसेवा व्यावसायिक मार्गदर्शनाखाली आवश्यक असल्यास जीवनसत्व आणि खनिज पूरक आहार घेणे.
8. समुदाय समर्थनः कुटुंब, मित्र आणि समुदाय संसाधनांचे एक समर्थन नेटवर्क तयार करणे.
9.प्रगतीचे निरीक्षण करणेः सुधारणा सुनिश्चित करण्यास
नियमितपणे वजन, उंची आणि इतर आरोग्य निर्देशकांचा मागोवा घेणे.
10. शाश्वतताः दीर्घकालीन प्रभावासाठी दीर्घकालीन सवयी आणि जीवनशैलीतील बदलांना प्रोत्साहन देणे.
लक्षात ठेवा, कुपोषणावर मात करण्यासाठी संयम, चिकाटी आणि सर्वसमावेशक दृष्टीकोन आवश्यक आहे. तुम्ही किंवा तुमच्या ओळखीचे कोणीतरी कुपोषणाचा सामना करत असल्यास, आरोग्यसेवा व्यावसायिक किंवा नोंदणीकृत आहारतज्ञ यांचे मार्गदर्शन घ्या.
कुपोषणावर मात करण्यासाठी येथे काही उपाय आहेत
1. फूड फोर्टिफिकेशनः अत्यावश्यक सूक्ष्म पोषक घटकांसह मुख्य अन्न समृद्ध करणे.
2. पोषण पूरकः पौष्टिक अंतर भरण्यासाठी जीवनसत्व आणि खनिज पूरक प्रदान करणे.
3. शालेय भोजन कार्यक्रमः शाळांमध्ये मुलांना पौष्टिक जेवण देणे.
4. सामुदायिक उद्यानेः सेवा नसलेल्या समुदायांना ताजे उत्पादन देण्यासाठी उद्यानांची स्थापना करणे.
5. पोषण शिक्षणः निरोगी खाण्याच्या सवयी आणि जेवण नियोजन कौशल्ये शिकवणे.
6. अन्न सहाय्य कार्यक्रमः असुरक्षित लोकसंख्येला अन्न सहाय्य प्रदान करणे.
7. शाश्वत शेतीः पौष्टिक दाट पिकांना प्राधान्य देणाऱ्या शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देणे.
8. आरोग्यसेवा हस्तक्षेपः कुपोषणास कारणीभूत असलेल्या अंतर्निहित आरोग्य स्थितींवर उपचार करणे.
9. सार्वजनिक आरोग्य मोहिमा: कुपोषण आणि त्याचे प्रतिबंध याबद्दल जागरूकता वाढवणे.
10. समर्थन गटः अनुभव सामायिक करण्यासाठी आणि समर्थन शोधण्यासाठी समुदाय तयार करणे.