मोहरी ज्याला आपण हिंदीत (सरसों) असे म्हणतो. आयुर्वेदात मोहरी, तेल, व झाडाच्या पानापासून बनवण्यात येणाऱ्या भाजीला अधिक महत्वाची वनस्पती सांगण्यात आले आहे. आधुनिक युगात आपण जगत असताना आपल्या पूर्वजांनी आपल्यासाठी अलौकिक बहुगुणी लाभदायक शरीराला सांभाळून ठेवण्यासाठी त्या वनस्पतीचे महत्व सांगितले आहेत पण त्याचा आपण विसर पाडत चाललो आहोत. ज्या अर्थाने आपण दैनंदिन आहारामध्ये मोहरीच तडका ही बऱ्याच कुटुंबाने बंद केला आहे.मोहरीचा वापर करून घरगुती पद्धतीने बनवण्यात येणारे चविष्ट ,टिकाऊ,खमंग लोणचे ज्यात विविध घरगुती पद्धतीने टाकण्यात येणारे लोणचे मसाले जसे की आंब्याचे,मिरचीचे,गाजर, काकडी असे अनेक आचार बनविण्यासाठी आपण मोहरीचे बारीक वाटण बनवणे किंवा पारंपरिक पद्धतीने मोहरी पासून बनवण्यात येणारे लोणचे याची जागा आता (Readymade Pickles) या शब्दाने घेतली आहे. ज्या पद्धतीने पश्चिम आहार भारतीय लोक अवलंब करत आहेत त्याच पद्धतीने चालू राहिले तर मागील हजारो वर्षांचा आपला हा वारसा नष्ट होऊ शकतो.
मोहरी तेलात ५० ते ५५ टक्के मोनोअनसॅच्युरेटेड फॅटी ऍसिड व ३९% इरुसिक ऍसिड तर १०% ओलिक ऍसिड असते त्यात सुमारे २१% पॉलीअनसॅच्युरेटेड फॅट्स (५ ते ६% ओमेगा-3 अल्फा-लिनोलेनिक 12% चरबी असल्याने या तेलाचे आयुर्वेदिक महत्व वाढत जाते.
मोहरी पिकाचे उगमस्थान कोणत्या देशात झाले.
सरसों मोहरीचे उगमस्थान हे प्राचीन इजिप्त नाईल नदी च्या परिसरामध्ये बियांचा शोध लागला असे काही तज्ञांचे मत आहे.तर युणान मधील लोक मोहरीच्या बिया पासून औषधे आणि मसाल्याच्या रूपात वापर त्यावेळी करण्यात आला असेही काही जणांचे मत आहे.
मोहरी तेलाचे फायदे कोणते ( What are the benefits of mustard oil)
मोहरीच्या तेलाचे शरीरासाठी काही मोठे फायदे होतात. हे तेल उत्तम त्वचा आणि केसांसाठी मुख्यतः वापरले जाते.
- मोहरीचे तेल त्वचेला चमकदार आणि स्वस्थ बनवते. ते चमकदार, चमकील त्वचासाठी उत्तम आहे.
- मोहरीचे तेल त्वचेला नाजूक करते, त्यामुळे त्वचा आरोग्यावरील असाधारण प्रभाव होतो.
- मोहरीचे तेल केसांसाठी उत्तम आहे. ते केसांना लांब आणि चमकदार बनवते.
- मोहरीचे तेल नियमित वापरल्याने शरीरास तेज आणि उत्तम प्राकृतिक गुणांचा स्रोत आहे, ज्यामुळे ते आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरते.
- सर्दी, खोकला व इतर श्वसन आजार असणाऱ्या व स्वसर्ग जण्य उपाय केला जातो.
- मोहरीच्या तेल दैनंदिन आहारात वापर केल्याने MI रुग्णांना या तेलापासून फायदा मिळतो. जसे की एरिथमिया, एनजईना कमी होतो.
मोहरीची भाजी खाण्याचे फायदे.(Benefits of eating mustard greens.)
मोहरीची भाजी आपल्या आहारात नेहमी समाविष्ट करण्याची गरज आहे. कारण त्यात तेल आणि मोहरीचे बीज दोन्ही उत्तम पोषक तत्त्वे आहेत. त्यामुळे, मोहरीची भाजी खाण्याच्या आरोग्यासाठी फायदे आहेत, जसे की त्वचेसाठी उत्तम, वजन कमी करण्यासाठी मदत, आणि त्यातील तत्त्वे खूप उत्तम आहेत.
मोहरी हिरव्या भाज्या मधून कोणते जीवनसत्व मिळते.(Which vitamin is obtained from mustard greens)
मोहरीच्या भाजीत कोणते लाभदायक गुण असतात हे पाहुयात.
- मोहरीच्या भाजीत प्रोटीनची उच्च अंश आहे, ज्यामुळे ते न्यून वेळेत भोजनाची भूक शांत करण्यास मदत करू शकतात.
- लिनोलेनिक अम्ल: मोहरीच्या भाजीत अल्फा-लिनोलेनिक अम्ल (ALA) याची उच्च अंश असते, ज्यामुळे हृदयाच्या आरोग्याला लाभ होतो.
- मोहरीच्या भाजीत विटॅमिन्स आणि मिनरल्स, जसे कि विटॅमिन ई, फॉलिक अम्ल, फायबर, कॅल्शियम, आणि आयरन असतात, ज्यामुळे आरोग्यासाठी उत्तम आहे.
- मोहरीच्या भाजीत विविध पोषणाची संख्या असते, ज्यामुळे ते आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे, जसे की वजन व्यवस्थापन आणि त्वचेचा सुंदर आणि कसलेल्या राहते.
भारतात मोहरी उत्पादन करणारे राज्य कोणते.
भारतात मोहरीचे सर्वाधिक उत्पादन करणारे प्रमुख राज्य खालील प्रमाणे.
- राजस्थान
- मध्य पदेश
- गुजरात
- हरियाणा
- पंजाब
- पश्चिम बंगाल
या सहा राज्यात मोहरी लागवडीसाठी पोषक वातावरण असल्याने या पिकाचे उत्पादन घेतले जाते.